Over SDL

Steunpunt Diversiteit & Leren

Het Steunpunt Diversiteit & Leren (SDL) is een onderzoekscentrum van de Universiteit Gent en maakt deel uit van de vakgroep Taalkunde aan de Faculteit Letteren & Wijsbegeerte. SDL ondersteunt het thema ‘Omgaan met diversiteit’ in het onderwijs en aanverwante sectoren. Deze ondersteuning is erop gericht de talenten van iedereen, ongeacht identiteit en achtergrond, maximaal te laten ontplooien en gelijke leerkansen te scheppen. Al onze kennis is sterk wetenschappelijk onderbouwd. Ons aanbod bestaat uit visieontwikkeling, onderzoek, materiaalontwikkeling en vorming, coaching en consultancy.

Missie

Elk individu heeft recht op maximale leer- en ontwikkelingskansen ongeacht etnisch-culturele achtergrond, seksuele identiteit, sociaal economische status, gender/geslacht of beperking. De realisatie van dit recht is niet altijd een vanzelfsprekendheid, meer zelfs: door de toenemende diversiteit en de trend/beweging naar meer inclusie vormt dit recht voor sommige (groepen van) individuen een uitdaging. Het Steunpunt Diversiteit en Leren (SDL) beroept zich op fundamenteel wetenschappelijk onderzoek en praktijkonderzoek om diversiteit binnen een context van leren en ontwikkelen te managen én te benutten. Tegelijkertijd wordt de verworven expertise aangewend om professionals hierin te ondersteunen en om richting te geven aan beleid om op een proactieve manier samen met relevante stakeholders het recht op maximale leer- en ontwikkelingskansen voor éénieder te realiseren.

Visie

De hefboom tot maximale leer- en ontwikkelingskansen ligt in het installeren van een holistisch diversiteitsbeleid. ‘Holistisch’, omdat het veel meer betreft dan een formeel diversiteitsbeleid. In de benadering van Steunpunt Diversiteit en Leren omvat ‘diversiteitsbeleid’ vier cruciale elementen: 1) overtuigingen en opvattingen van de professional 2) het handelen van de professional of diens praktijken, 3) de context of structuur waarbinnen de professional handelt en 4) het samengaan van en de dynamiek tussen elk van deze drie deze elementen.

4 elementen

Iedereen is verschillend. Diversiteit is de norm. Elk individu komt op een andere manier tot leren en elk individu heeft andere dingen nodig om te kunnen excelleren. Een professional die maximale leer- en ontwikkelingskansen wil bieden, houdt dus best rekening met deze verschillen in zijn of haar handelen. Zo kan een leerkracht dit bijvoorbeeld doen bij het ontwerp van de leeromgeving door aandacht te hebben voor de interesses, de leerstatus en de leerprofielen van de leerlingen. Het handelen van de professional is ten slotte uitermate bepalend voor het leer- en ontwikkelingsproces van de lerende. Echter, een professional handelt nooit in een vacuüm; het handelen wordt beïnvloed door eigen en heersende overtuigingen. Bovendien situeert dit handelen zich steeds binnen een bepaalde context of structuur.

Onderzoek heeft meermaals aangetoond dat overtuigingen en opvattingen van mensen cruciaal blijken voor hun handelen, ongeacht of deze nu wel of niet in lijn liggen met het geldende beleid. Dit verklaart waarom een formeel diversiteitsbeleid in de praktijk soms dode letter blijft. De mindset van professionals tegenover lerenden die een verhoogd risico lopen op een bemoeilijkt leer- en ontwikkelingsproces kan dit risico gaan versterken of net gaan inperken. Het handelen van een professional die diversiteit als hindernis beschouwt zal verschillen van het handelen van een professional die diversiteit net als een meerwaarde ziet. Naarmate de overtuigingen en opvattingen gedeeld worden onder professionals die functioneren binnen eenzelfde organisatie of actief zijn in hetzelfde speelveld, kunnen we spreken van een heersende cultuur. Een cultuur die dus ook inherent deel uitmaakt van het diversiteitsbeleid.

Indien een heersende cultuur een lange traditie doorstaan heeft, kan dit ook weerspiegeld worden in het formele beleid van een organisatie en bij uitbreiding ook in ruimere structuren en systemen. Zo geeft bijvoorbeeld het onderscheid tussen gewoon en buitengewoon onderwijs in ons onderwijssysteem een indicatie van hoe de maatschappij naar diversiteit in onderwijs kijkt. Omgekeerd kan ook de structuur zoals ze is, bepalend zijn voor de praktijken van professionals en kan dit ingaan tegen of net samenvallen met de opvattingen die men erop nahoudt ten aanzien van lerenden. Zo stimuleert bijvoorbeeld een signaliserende klassenraad eerder een negatieve mindset ten aanzien van leerlingen, dit in tegenstelling tot een portretterende klassenraad waarbij niet uitsluitend die leerlingen met tekorten besproken worden. Het spreekt voor zich dat dergelijke structuren niet alleen impact hebben op de mindset van professionals, maar ook op hun praktijken. Het diversiteitsbeleid wordt aldus steeds gesitueerd binnen de dynamieken van (1) praktijken en (2) opvattingen van professionals en dit binnen (3) de structuren of context waarin ze functioneren.

Om maximale leer- en ontwikkelingskansen voor éénieder te realiseren zet Steunpunt Diversiteit & Leren in op elk van deze vier elementen en dit via drie operationele domeinen: 1) Onderzoek, 2) Praktijkondersteuning en 3) Ontwikkeling & Innovatie.

Prof.dr. Piet Van Avermaet, als professor taalkunde verbonden aan het Steunpunt Diversiteit en Leren, maakt in het onderstaande filmpje duidelijk wat het belang is van een wetenschappelijk onderbouwde visie op diversiteit en meertaligheid voor de kwaliteit van ons onderwijs. 

 

Geschiedenis

Het Steunpunt Intercultureel Onderwijs werd in 1995 opgericht om scholen te ondersteunen. Intercultureel onderwijs was binnen het gelijkekansendecreet één van de zes thema’s, naast preventie en remediëring, taalvaardigheidsonderwijs, oriëntering en leerling- en ouderparticipatie. Het Steunpunt Intercultureel Onderwijs was van 2005-2010 een deel van het Steunpunt Gelijke Onderwijskansen, dat het GOK–decreet ondersteunde (op niveau van leerkrachten, school en begeleiding). 

In januari 2007 veranderde het Steunpunt Intercultureel Onderwijs van naam en werd het Steunpunt Diversiteit & Leren. SDL is institutioneel verbonden aan de Universiteit Gent , en maakt deel uit van de vakgroep Taalkunde aan de faculteit Letteren & Wijsbegeerte. Een belangrijke troef van SDL is het interdisciplinaire karakter op het kruispunt van onderwijswetenschappen, taalkunde en sociologie. SDL zet steevast in op onderzoeksprojecten met een sterke link voor ondersteunen van het (onderwijs)veld en heeft een jarenlange expertise in de ontwikkeling van wetenschappelijk onderbouwde instrumenten voor lerarenopleidingen, pedagogische begeleiders, schoolteams en individuele leerkrachten. Resultaten en instrumenten uit onderzoeksprojecten worden consequent toegankelijk gemaakt via bv. Nederlandstalige boeken voor het praktijkveld, via instrumenten of websites – waarvan u er vele via deze website kan raadplegen.